Hải Hậu với những đổi thay diệu kỳ

Hải Hậu là một huyện miền biển phía nam của tỉnh Nam Định. Cách đây hơn 500 năm, nơi đây còn là bãi biển hoang sơ đầy lau lác. Trải qua bao năm tháng thời gian, người Hải Hậu vốn bản chất cần cù sáng tạo trong lao động, vừa phải gồng mình chống chọi với phong ba bão tố, giặc ngoại xâm, vừa quai đê lấn biển, cải tạo đồng ruộng làm thuỷ lợi, thau chua, rửa mặn, dựng làng, lập ấp, để trở thành một vùng quê giàu đẹp có truyền thống văn hoá “Mỹ tục khả phong”, ‘Thiện tục khả phong”. So với lịch sử hàng ngàn năm của dân tộc, Hải Hậu là vùng đất trẻ nhưng nơi đây đã làm nên những kỳ tích, để khách xa, dù chỉ là một lần tới thăm  cũng đều ngợi khen vùng quê giàu đẹp.

Lịch sử hình thành và phát triển mảnh đất Hải Hậu gắn liền với công lao khai sáng của Tứ tổ - Cửu tộc và các vị liệt Tổ cùng các hậu duệ, là quá trình lao động cần cù sáng tạo để khẩn hoang lấn biển, mở đất khởi nghiệp bắt đầu từ mảnh đất Phú Cường đến xã Quần Anh và ngày nay là huyện Hải Hậu anh hùng. Qúa trình ấy trải qua hơn 500 năm và qua nhiều lần quai đê lấn biển, dẫn thuỷ nhập điền, thau chua, rửa mặn, lập làng, lập xã. Đó còn là một quá trình lịch sử từ không đến có, từ nhỏ đến lớn, từ hoang vu sơ khai lạc hậu đến văn minh hiện đại. Nó được đúc kết trong đoạn ca bài hát về Hải Hậu “Rực sáng một vùng quê” từ … “Ông cha mình nằm gai nếm mật, chân lội sình đầu đội tay bê, để bây giờ rực sáng một vùng quê”, đã hình thành nên truyền thống đoàn kết, yêu thương đùm bọc, gắn bó máu thịt của người Hải Hậu. Ở nơi đây, những con người với tấm lòng rộng hơn biển cả, luôn yêu thương và gắn bó với nhau thành một khối thống nhất, bền vững tạo ra một sức mạnh phi thường vượt qua mọi gian khổ ác liệt của thiên nhiên, của kẻ thù để bảo vệ thành quả lao động, bảo vệ cuộc sống bình yên của quê hương yêu dấu. Từ khi có Đảng cộng sản lãnh đạo, truyền thống đó đã được nâng lên thành sức mạnh tổng hợp của khối đại đoàn kết toàn Đảng, toàn dân, đoàn kết lương giáo để chiến thắng kẻ thù xâm lược, góp phần giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước, đi lên công nghiệp hoá- hiện đại hoá theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Công cuộc khai hoang lấn biển và chống biển lấn vô cùng gian khổ, khắc nghiệt, đã hun đúc lên trí thông minh, lòng dũng cảm và tinh thần lao động cần cù, khí phách của những con người nơi đây đã mạnh hơn bão to, sóng lớn, nên biển cả đã phải lùi xa, để lại cho con người ruộng lúa mênh mông, đồng muối bát ngát và vườn cây sum xuê quả ngọt. Hệ thống đê điều và kênh mương thuỷ lợi được đặt lên hàng đầu và có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Từ những con đê ngăn mặn đầu tiên ở thế kỷ XV, ngày nay Hải Hậu đã có công trình đê biển vững chắc được thiết kế và xây dựng hiện đại để bảo vệ cuộc sống và sản xuất. Thâm canh lúa nước là một truyền thống của người Hải Hậu. Với hệ thống kênh mương tưới tiêu thau chua, rửa mặn hợp lý và nghi thức “Lễ hạ điền” trọng thể hằng năm cho thấy ngay từ buổi ban đầu, người Hải Hậu rất coi trọng yếu tố thời vụ, giống cây trồng và thuỷ lợi trong sản xuất nông nghiệp. Được tiếp thu những tiến bộ khoa học kỹ thuật tiên tiến nên đã biến nơi đây thành một vùng trọng điểm thâm canh lúa, muối, cá của tỉnh Nam Định và cả vùng Đồng bằng sông hồng.

Chế độ “Học điền” được thực hiện ngay trong quá trình khẩn hoang lập ấp. Sự ra đời của trường “Đại tập” từ năm 1836, xuất hiện vị tiến sĩ đầu tiên năm 1842 khẳng định bề dày truyền thống khuyến học, khuyến tài của người Hải Hậu. Đó là tiền đề để ngày nay Hải Hậu phát triển toàn diện sự nghiệp giáo dục với những điển hình toàn quốc như trường mầm non Hải Châu, THCS Hải Phương, Trung học A Hải Hậu… Hải Hậu vinh dự 35 năm liên tục  lá cờ đầu văn hoá cấp huyện của cả nước.

Không chỉ dũng cảm trong đấu tranh với thiên nhiên mà con người Hải Hậu  còn kiên cường bất khuất trong đấu tranh với kẻ thù xâm lược. Tấm gương các văn thân nghĩa sỹ: Trần Văn Gia, Trần Ruân, Trần Đức Khoan… đến những chiến sỹ cách mạng tiền bối như Phạm Văn Ngọ, Vũ Văn Hiếu, những anh hùng liệt sỹ đã hi sinh trọn đời cho Tổ Quốc như Trần Văn Chử, Vũ Xuân Thiều ... là sự nối tiếp và nâng lên tầm cao mới, truyền thống yêu nước và chủ nghĩa anh hùng cách mạng sáng ngời của người Hải Hậu.

Những phẩm chất cao đẹp đó của người Hải Hậu trở thành tiền đề quan trọng để tiếp nhận ánh sáng chủ nghĩa Mác-Lênin và sự ra đời của tổ chức Đảng cộng sản ở Hải Hậu, nhân tố quyết định thắng lợi sự nghiệp đấu tranh cách mạng của nhân dân trong giải phóng dân tộc và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Với tinh thần lao động cần cù, sáng tạo trong cải tạo và chế ngự thiên nhiên, những con người hai sương một nắng bền gan, vững chí đã trở thành những chiến sỹ cách mạng kiên cường, những đảng viên cộng sản ưu tú. Từ tổ Đảng đầu tiên (1929) ở Hội Khê Ngoại với 3 đảng viên đến thành lập chi bộ đảng với 5 đảng viên (tháng 8/1945), Đảng bộ Hải Hậu trở thành 1 trong 3 đảng bộ 4 tốt đầu tiên của miền bắc, 1 trong 53 đảng bộ huyện trong sạch, vững mạnh đợt đầu của cả nước, ngày nay giữ vững Đảng bộ trong sạch - vững mạnh tiêu biểu của tỉnh.

Những chuyện khó khăn, vất vả bây giờ chỉ còn là những câu chuyện cổ tích. Công cuộc đổi mới của Đảng đã dần thay đổi diện mạo nơi đây. Trong sự nghiệp đổi mới hiện nay, Đảng bộ Hải Hậu luôn nêu cao ý thức, ý nghĩa to lớn bài học đoàn kết của ông cha trong quá trình khẩn hoang, lập nghiệp; Quán triệt sâu sắc quan điểm của Đảng “Sự nghiệp cách mạng là của quần chúng”; bài học “lấy dân làm gốc” nên Đảng bộ luôn chăm lo xây dựng và củng cố khối đại đoàn kết toàn dân, trên dưới đồng lòng tất cả vì sự nghiệp chung, tạo nên sức mạnh tổng hợp vượt qua mọi khó khăn đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Là huyện được trung ương chọn là điểm xây dựng NTM của cả nước, Hải Hậu đã xác định đây là chủ trương lớn, là công cuộc do dân vì dân, mang lại lợi ích trực tiếp cho người nông dân, từ đó tập trung làm và phải làm bằng được. Vấn đề hiện nay là làm sao để chủ trương chính sách của Đảng đến với người dân, người dân hiểu và đồng thuận. Muốn dân chủ được trước hết phải minh bạch và công khai. Phát huy vai trò chủ thể của người dân và cộng đồng thôn xóm trong xây dựng NTM, thực hiện đầy đủ phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân hưởng thụ”.  Hải Hậu là đơn vị đầu tiên của tỉnh Nam Định hoàn thành công tác dồn điền đổi thửa trong năm 2011. Cùng với 19 tiêu chí xây dựng NTM của chính phủ, Hải Hậu sáng tạo ban hành 20 tiêu chí xã NTM, 12 tiêu chí xóm NTM, 8 tiêu chí gia đình NTM. Từ năm 2008-2013, huyện Hải Hậu đã huy động được hơn 1.241 tỷ đồng xây dựng hạ tầng nông thôn, trong đó nhân dân đóng góp 527 tỷ đồng.  Tính đến ngày 31/12/2013, huyện Hải Hậu đạt 17/19 tiêu chí; 2 tiêu chí chưa đạt là tiêu chí số 11 ‘Tỷ lệ hộ nghèo” và tiêu chí số 15 ‘Tỷ lệ người dân tham gia các hình thức bảo hiểm y tế”. Vừa qua, UBND tỉnh đã ra quyết định công nhận 6 xã, thị trấn của Hải Hậu đạt tiêu chuẩn NTM đợt 1 năm 2013 gồm xã Hải Thanh, Hải Phúc, Hải Tân, Hải Phương, Hải Chính, Thị trấn Thịnh Long; 1 thị trấn cơ bản đạt tiêu chí NTM là thị trấn Cồn.

Phải khẳng định, bằng sự nhạy cảm của người miền biển trong cách nghĩ cũng như trong hành động đã thể hiện bản sắc người đi lấn biển. Cứ nhìn vào nhà cửa là thấy, ít có vùng quê nào mà có tốc độ kiến thiết xây dựng nhanh đến như thế, nhà cao tầng mọc lên san sát, đường làng ngõ xóm được bê tông hoá, mở rộng 100%.

Dòng chảy thời gian bất tận lặng lẽ trôi, nhìn lại quá khứ mới thấy quê hương đổi thay đến nhường nào, bức tranh xưa được thế hệ hôm nay vẽ thêm những nét chấm phá mạnh mẽ, riêng biệt đầy sắc màu tươi sáng của sự đoàn kết “Muôn người như một” tạo thành bức tranh toàn cảnh đẹp về Hải Hậu đổi mới. Nơi nào, chỗ nào cũng khang trang, sạch sẽ. Đó là do những việc dân bàn, dân làm từ chương trình xây dựng NTM.

 Hải Hậu thật sự như một phố thị phồn vinh. Sự đi lên đó có một điểm tựa vững chắc, ấy là truyền thống của các thế hệ tiền nhân chẻ lạt, đắp nền; Con cháu ngày nay gắng sức dựng xây. Tất cả đã làm nên kỳ tích Hải Hậu văn hoá - anh hùng.

                                                                                                                                                            Vũ Diên