Xã Hải Phúc tổ chức đón bằng công nhận di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh đối với Từ đường Thủy Tổ Hương Cống Phạm Hương Lan

      Sáng ngày 31/03/2018 (tức ngày 15/02 năm Mậu Tuất) dòng họ Phạm xã Hải Phúc long trọng tổ chức lễ đón Bằng công nhận di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh. Đồng chí Vũ Ngọc Trường – Thường vụ Huyện ủy, Phó Chủ tịch UBND huyện, đại diện Sở Văn hóa - Thông tin, Phòng Văn hóa - Thông tin huyện đã về dự, tặng hoa chúc mừng.
 

      Hương cống Phạm Hương Lan sinh năm Giáp Thìn (1544) tại thôn Lương Ngọc, xã Thúc Kháng, huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương. Ông đỗ Tú tài vào thời vua Lê Thế Tông, niên hiệu Gia Thái (1573) và đỗ Hương cống thời vua Lê Thế Tông niên hiệu Quang Hưng (1579). Sau khi đỗ đạt ông đã kết duyên với con gái thứ nhất của Hương cống Trần Quốc Thể. Năm 1597 nhận thấy mảnh đất phía Tây cửa Lạn Môn thuộc huyện Giao Thủy, phủ Thiên Trường là nơi có nhiều điều kiện phát triển để sinh sống lâu dài. Hương cống Phạm Hương Lan đã đưa gia đình đến nơi này, tại đây Tổ đã đóng góp công sức cùng nhân dân khai khẩn vùng đất mới tạo điều kiện cho người dân đến sinh cơ lập nghiệp.
      Là anh rể của An Phủ Sứ Vũ Duy Hòa, Hương cống Phạm Hương Lan cùng Nhạc phụ là Hương cống Trần Quốc Thể, Tiến sỹ đỗ Minh Thông, Thiệm sự Đoàn Công Cai đã tham gia vào tập thể khai hoang và trở thành lực lượng nòng cốt, cùng nhau lập khế ước, đồng tâm hiệp lực đầu tư công của để khai khẩn mảnh đất hoang vu Cẩm Hà Trang.
      Để ghi chớ công lao của các vị Thủy Tổ: Vũ Duy Hòa, Trần Quốc Thể, Phạm Hương Lan, Đỗ Minh Thông nhân dân trong vùng đã đóng góp xây dựng lập thần vị ở đền Nghè ở làng Hà Lạn (Thuộc xã Hải Phúc ngày nay).
Như vậy, Thủy Tổ Hương cống Phạm Hương Lan không chỉ là một trong các vị Tổ khai sáng, tạo lập nên làng Hà Lạn xưa mà còn là người đắp nền móng cho sự hình thành và phát triển của dòng họ Phạm xã Hải Phúc, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định ngày nay. Sau khi Tổ Hương cống Phạm Hương Lan mất, để ghi nhớ công lao to lớn của Tổ, con cháu dòng họ đã lập từ đường để phụng thờ vào năm 1642, ngay trên mảnh đất này.
      Từ đường Tổ Phạm Hương Lan tọa lạc trên khu đất rộng, khang trang, thoáng đãng có diện tích 1785m2. Ngôi từ đường ban đầu được xây dựng với quy mô đơn giản, tường đắp đất, mái lợp bổi. Năm 1742 con cháu đóng góp tiền của xây dựng lại với chất liệu gỗ lim, gồm 5 gian kiến trúc theo kiểu chữ đinh. Qua nhiều năm từ đường bị xuống cấp, con cháu đã tu sửa nhiều lần. Đến năm 1986 con cháu dòng họ tiến hành xây dựng lại hậu đường, với quy mô bằng gạch cuốn. Đến năm 2006 xây dựng thêm 5 gian tiền đường, vậy là từ đường có kiến trúc theo kiểu “Tiền chữ nhất, hậu chữ đinh”, gồm tiền đường 5 gian, trung đường 3 gian, hậu đường 1 gian. Hiện tại từ đường còn lưu giữ một số hiện vật có giá trị như: Bia đá khắc 19 dòng chữ Hán ghi nguồn gốc họ Phạm và công lao Thủy Tổ Hương cống Phạm Hương Lan cùng con cháu trong việc khai hoang mở đất, lập làng giữ nước, do Tú tài khoa Đinh Dậu tiên sinh Bùi Thiện Trai soạn.
      Trong những năm trường kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, di tích Từ đường Tổ Phạm Hương Lan và con cháu dòng họ Phạm đã có những đóng góp không nhỏ vào sự nghiệp đấu tranh giành độc lập, tự do cho dân tộc. Từ đường được Ủy ban kháng chiến hành chính xã Hưng Đạo chọn là một trong các trụ sở tổ chức các cuộc họp bí mật, là địa điểm cất giữ thóc thuế của huyện, là nơi chọn mở lớp học xóa nạn mù chữ cho nhân dân. Tổng kết qua 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ xâm lược con cháu Họ Phạm có 432 con em lên đường nhập ngũ, trong đó có 15 liệt sỹ, 17 thương bệnh binh, 1 anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân: Phạm Văn Bão, 3 bà mẹ được phong tặng danh hiệu Mẹ Việt Nam anh hùng. Nhiều con em của dòng họ đã trưởng thành, đảm nhiệm nhiều chức vụ quan trọng ở Trung ương, Tỉnh cũng như địa phương; 61 người được phong quân hàm từ Thiếu úy đến Đại tá, nhiều cá nhân được Nhà nước tặng thưởng Huân, Huy chương các loại.
      Tính đến thời điểm hiện tại, dòng họ đã truyền được 18 đời với gần 400 suất đinh và gần 3000 nhân khẩu. Các thế hệ con cháu đã và đang lao động, học tập, sinh sống trên khắp mọi miền Tổ quốc, cống hiến trí tuệ, sức lực trên nhiều lĩnh vực, góp phần xây dựng quê hương đất nước ngày càng giàu đẹp.
       Từ đường Thủy Tổ Hương Cống Phạm Hương Lan là di tích có giá trị tiêu biểu về lịch sử, văn hóa, kiến trúc khoa học, thẩm mỹ. Việc thờ phụng tại từ đường đã nói lên tấm lòng thành kính và biết ơn sâu sắc của con cháu họ Phạm xã Hải Phúc đối với người có công khai hoang mở đất, dựng làng, giữ nước. Đồng thời còn có tác dụng giáo dục truyền thống lịch sử, văn hóa cho các thế hệ mai sau.
 

       Với cơ sở thực tại cũng như các nội dung hồ sơ khoa học, Từ đường Thủy tổ Hương cống Phạm Hương Lan đã được UBND tỉnh Nam Định ra quyết định công nhận xếp hạng di tích lich sử-văn hóa cấp tỉnh theo Quyết định số 230 ngày 30/01/2018.

Như Xuân