Bánh chưng bà Thìn

Trong ngày tết, trên bàn thờ gia tiên mỗi gia đình ngoài mâm ngũ quả, cây đào, cây quýt cảnh chơi tết, thường không thể thiếu một cặp bánh chưng xanh. Và ở Hải Hậu, bánh chưng đã trở lên nổi tiếng khắp xa gần với cái tên: “Bánh chưng bà Thìn”.

Vào một ngày cuối năm, Chúng tôi đến nhà ông bà Đặng Thanh Vân ở khu 2, thị trấn Yên Định - ông bà cháu đời thứ 3 của cụ Thìn. Nghe ông Vân kể chuyện làm bánh gia truyền chỉ vỏn vẹn một câu: “Nguyên liệu ngon thì bánh ngon: chỉ cần gạo, đỗ, gừng, hành, thịt, lá dong là gói được bánh và cứ là người Việt Nam thì nhà nào cũng có người biết gói” mà sao thấy đơn giản và dễ quá, ai cũng có thể làm được. Bà Vân - vợ ông ngồi bên từ nãy giờ cứ tủm tỉm cười. Ngày về làm dâu cũng là ngày bà làm quen với nghề làm bánh chưng gia truyền. Thấm thoát đã 40 năm. Bà tiết lộ: Bánh chưng ngon bắt đầu từ hạt gạo. Gạo làm bánh phải là thứ gạo nếp Bắc đặc sản vừa dẻo vừa thơm trồng trên chân đất cao cho hạt mẩy, chắc. Những hạt gạo trắng nõn nà căng đẫy như ong non được vo sạch tới nước trong rồi ngâm 3 - 4 tiếng, vớt ra để cho ráo nước.

Gừng già, đỗ xanh, thịt lợn và các gia vị đều phải chọn cho ngang tầm ngón nghề gia truyền sẽ làm lên linh hồn của bánh: đỗ xanh để làm nhân bao giờ cũng nhiều và được chọn từ loại đỗ trồng trên đất cát pha. Không hiểu sao đỗ trồng trên đất cát pha miền Hải Triều, Hải Thịnh lại vừa bở, vừa ngậy đến thế! Thịt ba chỉ tươi cắt miếng to vuông vức ướp gia vị quay đến sém cạnh thơm lừng thêm một chút mặn mòi của biển. Hành Thái Bình củ to bóng bảy nhưng không thể thơm bằng hành thị trấn Cồn quê hương. Lá dong mang về được rửa sạch và chia làm 2 loại: lá mặt và lá độn

Đôi bàn tay bà nhẹ nhàng đặt lá, cứ 1 lượt gạo là 1 lượt đỗ, hành, thịt, sau đó lại phủ thêm một lượt đỗ, một lượt gạo. Bà Vân bảo: bánh muốn ngon bao giờ cũng bớt gạo thêm thịt đỗ. Chất lượng bánh, uy tín nhà nghề là hàng đầu chứ không phải chỉ nhìn cái lợi lỗ lãi trước mắt. Bàn tay bà khéo léo vun gạo, gấp lá, dùng dây buộc thật chặt. Ẩn chứa trong các thao tác vừa tỉ mỉ, vừa mềm mại điêu luyện ấy là lòng say nghề, là biết bao tình cảm mến yêu trân trọng đối với người tiêu dùng.

Luộc bánh chưng

Danh tiếng bánh chưng bà Thìn đã lan đi khắp nơi. Càng gần Tết, khách mua hàng đến tận nhà; có khi khách ở xa, chưa biết mặt chủ nhưng vẫn gọi điện thoại đến đặt hàng.

Hoa đào đã khoe sắc thắm báo hiệu một mùa xuân mới đang về. trong nhịp sống ngày càng văn minh, hiện đại, ẩm thực của con người cũng vì thế mà có nhiều thay đổi. Song cứ mỗi dịp tết đến, tấm bánh chưng xanh nói chung, bánh chưng bà Thìn nói riêng đã trở thành vật phẩm không thể thiếu trên bàn thờ của mỗi gia đình. Đó không chỉ là hương vị riêng biệt của món ăn ngày tết mà trong đó đã gói ghém cả một nền văn minh nông nghiệp lúa nước, mang ý nghĩa sâu xa để làm vật phẩm cúng tế tổ tiên, đất trời.

Vũ Diên - Kim Luyên