Đền, Chùa xã Hạ tổ chức lễ hội truyền thống

    Sáng 25-3, Đền, Chùa xã Hạ tổ chức lễ hội truyền thống năm 2023, kỷ niệm 28 năm ngày đón bằng Di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia. Về dự lễ hội có đồng chí Lê Minh Khánh, Vụ trưởng Vụ Phật giáo – Ban tôn giáo Chính phủ; đồng chí Lưu Thị Nghiêm, Thường vụ Huyện ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện, đại biểu các cơ quan, ban ngành của huyện, các xã trong vùng và đông đảo bà con nhân dân, phật tử về dự.
 

    Chùa và đền xã Hạ (thuộc xã Hải Bắc) là di tích lịch sử - văn hóa đã được Nhà nước xếp hạng  năm 1995. Theo một số văn bia còn lưu giữ được tại di tích, thì từ triều vua Minh Mệnh năm thứ 4 (1823) chùa xã Hạ được xây dựng với tên chữ là “Anh Quang tự” (chùa Anh Quang).
    Chùa Anh Quang là một công trình kiến trúc quy mô, tuy đã sửa nhiều lần nhưng vẫn bảo lưu được đường nét, phong cách nghệ thuật cổ truyền của dân tộc. Phía trước sân chùa có hệ thống tam quan 3 tầng với kiểu kiến trúc chồng diêm, mái cong, trang trí đề tài tứ linh, tứ quý và nhiều họa tiết truyền thống. Từ hệ thống tam quan vào tòa bái đường là một sân rộng, lát gạch phẳng phiu, phía bên trái có tháp mộ được xây bằng gạch Bát Tràng với những đường nét trang trí đẹp, nghệ thuật. Khu vực thờ chính của chùa Anh Quang được thiết kế kiểu chữ công, có tất cả 15 gian bao gồm bái đường, tam bảo và thượng điện. Ngoài ra ở phía sau còn có gác chuông, nhà tổ, tăng phòng và hai dãy nhà hành lang hai bên tạo thành kết cấu nội công, ngoại quốc hài hòa, kín đáo. Nổi bật, độc đáo hơn cả là tòa bái đường 5 gian ở phía trước. Công trình với kiểu kiến thiết chồng diêm, 2 tầng mái cong lợp ngói nam mang đậm phong cách nghệ thuật của thời Hậu Lê thế kỷ XVIII. Các cấu kiện kiến trúc bên trong làm bằng gỗ lim, chạm khắc lá lật cách điệu, soi ống tơ, chỉ nổi nên mặc dù kích thước khá lớn nhưng vẫn có đường nét mềm mại, thanh thoát. Tuy không đục chạm cầu kỳ, chi tiết nhưng nhìn chung tòa bái đường vẫn gây được cảm xúc cho mọi người khi đến thăm chùa. Phía sau thượng điện là gác chuông được xây dựng trong hai năm 1834 và 1835. Công trình làm theo kiểu chồng diêm 3 tầng, tuy xây dựng bằng gạch nhưng vẫn giữ được phong cách nghệ thuật của dân tộc với việc thiết kế các cột trụ, đầu đao ở bốn góc và hệ thống cửa uốn kiểu vành mai độc đáo.
    Ngoài vẻ đẹp và quy mô kiến trúc, chùa Anh Quang còn lưu giữ được nhiều cổ vật, cổ thư có giá trị. Đó là hệ thống tượng pháp khá phong phú, chạm khắc nghệ thuật, sơn thếp lộng lẫy, tiêu biểu là các pho Tam thế, Phật bà, Thích Ca, Cửu Long v.v… Các câu đối, đại tự, cửa võng cũng được chạm khắc công phu, nội dung phong phú ca ngợi cảnh đẹp chốn cửa thiền. Ngoài ra chùa Anh Quang còn nhiều văn bia ghi lại việc dựng chùa, ghi tên những người đóng góp tiền của, công đức. Đặc biệt trên gác chuông còn giữ được quả chuông đúc từ đời vua Minh Mệnh năm thứ 8 (1827). Chuông có đường kính 0,60m; cao 0,90m với dáng đẹp, chạm khắc đề tài tứ linh và trang trí nhiều họa tiết với đường nét nhấn tỉa mạch lạc.
 

    Để tỏ lòng biết ơn các liệt tổ khai sáng và khai thác vốn văn hóa truyền thống của quê hương, hàng năm nhân dân Hải Bắc tổ chức mở lễ hội vào ngày mùng 4, mùng 5 tháng 3 âm lịch. Lễ hội tổ chức vào ngày này cũng là dịp để con cháu các họ gần, xa về quê hương thăm viếng mồ mả tổ tiên, ra chùa lễ Phật. Ngoài việc tế lễ, rước kiệu, ngày hội còn tổ chức các trò vui như thi đấu cờ tướng, tổ tôm điếm; đặc biệt là thi hát chèo, hát ả đào. Ngoài việc tụng kinh, tế lễ, trong những ngày diễn ra lễ hội, địa phương còn tổ chức rước kiệu phụng nghinh thánh và các trò vui chơi, giải trí, như tam cúc, đấu cờ, múa sư tử, chọi gà, vv... mang đậm màu sắc văn hóa quê hương và tinh thần thượng võ của dân tộc.
    Lễ hội chùa, đền xã Hạ là nét đẹp văn hóa truyền thống của người dân Hải Bắc, thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” của con cháu đối với công lao tiên tổ.

Trần Loan