Ngày hội văn hóa truyền thống trên quê hương Hải Hậu

      Hải Hậu - mảnh đất giàu truyền thống văn hóa. Ngay từ buổi đầu lập đất, cư dân lấn biển đoàn kết dưới sự tổ chức, hướng dẫn của các Dinh điền sứ - những nhà trí thức, những nhà kinh tế - văn hóa tài năng. Khi xã Quần Anh đầu tiên ra đời (1511) đã nổi tiếng là đất “Quần Anh văn vật”. Dưới triều Nguyễn, năm 1862 được triều đình phong sắc “Mỹ tục khả phong” rồi “Thiện tục khả phong” (năm 1867) cho vùng đất này.
      Ngày nay, Đảng bộ và nhân dân Hải Hậu đang nỗ lực phấn đấu, ra sức phát huy những giá trị truyền thống văn hóa cách mạng, xây dựng huyện giàu về kinh tế, mạnh về quốc phòng - an ninh, trở thành một “Vùng biển sáng” về văn hóa của cả nước. Từ năm 1978 đến nay, 39 năm liền Hải Hậu là điển hình văn hóa - thông tin cấp huyện của cả nước. Suốt mấy chục năm qua, Hải Hậu được người dân cả nước biết đến không chỉ là nơi có gạo Tám Xoan ngon nức tiếng mà còn  là một vùng đất điển hình văn hóa; một vùng quê được Trung ương chọn là một trong 5 huyện làm điểm xây dựng Nông thôn mới và xây dựng thành công huyện nông thôn mới trong tốp đầu của toàn quốc, được nhiều địa phương khắp nơi về tham quan học tập mô hình.
 

      Đặc biệt từ năm 1984 đến nay, Hải Hậu đã tổ chức thành công ngày hội văn hóa thể thao truyền thống kỷ niệm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2-9, thu hút hàng nghìn người dân địa phương về tham dự ngày hội. Là người con của Hải Hậu ai ai cũng tự hào về truyền thống quê hương – một vùng quê Văn hóa – Anh hùng – Nông thôn mới. Nói đến văn hóa Hải Hậu thì chỉ cần một lần được tham dự ngày hội văn hóa thể thao truyền thống vào dịp 2-9 hàng năm cũng đủ để nói lên điều đó. Có thể nói ngày hội văn hóa thể thao truyền thống dịp 2 - 9 đối với người Hải Hậu còn vui hơn Tết. Lễ hội thường tổ chức 3 ngày chính từ 30/8 đến mùng 2 - 9 hàng năm. Tuy nhiên, trước đó nhiều hoạt động tập luyện, thi đấu giao lưu văn hóa, thể dục thể thao đã diễn ra sôi nổi. Người dân vừa là người sáng tạo, biểu diễn, vừa thi đấu đồng thời là người hưởng thụ. Ở các xã, thị trấn ngày hội văn hóa thể thao được tổ chức vào dịp 19/8, cũng là dịp để tuyển chọn các diễn viên, vận động viên xuất sắc tham gia biểu diễn và thi đấu tranh tài ở lễ hội của huyện vào dịp 2 - 9. Ông Nguyễn Văn Minh – Nhạc trưởng đội kèn đồng xã Hải Xuân chia sẻ: “Được xã phân công đội kèn tập luyện để biểu diễn trong ngày hội của huyện là niềm tự hào của bản thân tôi cũng như cả đội kèn đồn. Những ngày qua chúng tôi gác hết những công việc đồng áng, ai cũng hăng say tập luyện và háo hức chờ đón ngày hội để có cơ hội thể hiện tài năng và niềm đam mê của mình”.
 

      Trước đây lễ hội văn hóa truyền thống bao gồm phần lễ: tổ chức rước lửa từ Đền Thủy Tổ (Hải Anh), rước cờ Tổ quốc và ảnh Bác Hồ từ trước cổng huyện ra lễ đài. Hội rước có kèn đồng, trống Cà rùng, múa sư tử, đi kheo. Phần hội: gồm hội diễn văn nghệ quần chúng, thi kèn đồng, thi múa sư tử. Thể thao có đấu bóng chuyền (hạng A và B), bóng đá, cầu lông, bóng bàn, bơi chải nam, nữ, bơi lội, chạy các cự ly, chạy vũ trang, vật. Các trò chơi leo cầu ngô, bịt mắt bắt vịt, tổ tôm điếm, cờ người, chọi gà. Còn ngày hội văn hóa những dịp gần đây như phần lễ có thêm đồng diễn thể dục thể thao học sinh, thể dục dưỡng sinh người cao tuổi; múa sư tử, múa lân, trống hội, đi kheo, trống Cà rùng, kèn đồng... Về phần hội có các môn thi đấu thể thao đa dạng và phong phú hơn, có thêm các môn thể thao như: bóng chuyền, bóng đá, bóng chuyền hơi, kéo co, bơi chải, điền kinh, bơi lội, cầu lông, cờ tướng, bóng bàn, tennis, hội diễn văn nghệ quần chúng... Trước ngày diễn ra ngày hội còn có nhiều trò chơi dân gian khác... Hàng năm cứ vào ngày Tết độc lập của dân tộc, nhân dân khắp các xã, thị trấn dù bận mấy cũng tạm hoãn lại những công việc thường nhật, tập trung về khu trung tâm huyện để thưởng thức các hoạt động văn hóa - món ăn tinh thần không thể thiếu của bất kỳ người con nào của Hải Hậu. Là dịp để mỗi người con xa quê tìm về, đến nỗi người dân ở Hải Hậu còn nói với nhau rằng nếu không được tham dự là phải “bồi hồi tiếc nuối”. Những nét văn hóa đặc trưng “riêng có” chỉ ở Hải Hậu khiến những ai đã từng đặt chân đến vùng đất này đều ngợi khen là vùng đất đáng sống!
 

     Các hoạt động văn hóa, thể dục thể thao rèn luyện thân thể vừa giữ gìn bản sắc văn hóa của quê hương vừa tạo nên khí thế vui tươi phấn khởi trong nhân dân. Từ đó người dân thi đua nhau phát triển kinh tế, là động lực tinh thần để nhân dân tiếp tục bước vào công việc hiệu quả hơn. Huyện Hải Hậu đã biết phát huy sức dân trong kinh tế và cả trong văn hóa, trong xây dựng nông thôn mới và duy trì sự bền vững phát triển nên đã đạt được nhiều thành tựu đáng tự hào. Toàn dân xây dựng nếp sống văn hóa; các xóm làng, các cơ quan, các cấp, các ngành đều thi đua xây dựng nếp sống văn hóa. Tất cả người dân, các thế hệ từ người già đến người trẻ, bà con lương giáo đoàn kết và cùng tham gia vào ngày hội văn hóa thể thao. Những hoạt động giao lưu văn hóa không những tăng cường tính cố kết cộng đồng của cư dân Quần Anh xưa, mà còn hình thành nên nét văn hóa đặc trưng của người Hải Hậu là “Văn hóa Tứ Tính Cửu Tộc” (Văn hóa giao tiếp mang tính truyền thống). Nó chính là nền tảng hình thành tinh thần đoàn kết thành một khối thống nhất để chống thiên tai, địch họa của các thế hệ cha ông ta đi trước.
      Ngày hội văn hóa thể thao truyền thống dịp 2 - 9 ở huyện Hải Hậu đã được tổ chức thành nề nếp thường xuyên, mang tính xã hội hóa. Hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao diễn ra rộng khắp từ các xóm, tổ dân phố đến các xã, thị trấn đến huyện đã tạo nên một đời sống tinh thần phong phú, lành mạnh không thể thiếu của người Hải Hậu. Ngày hội văn hóa thể thao truyền thống dịp 2 - 9 ở Hải Hậu thực sự đã giữ gìn và kế thừa một cách xứng đáng truyền thống văn hóa cội nguồn của “Tứ Tính Cửu Tộc”.

Việt Hải