Cuộc gặp của những người lính “Tàu Không số” huyền thoại và thế hệ hôm nay

    Cách đây 60 năm, cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của nhân dân ta bước vào thời kỳ ác liệt, yêu cầu về nhân lực, vũ khí, thuốc men cho chiến trường miền Nam ngày càng cấp bách. Ngày 23/10/1961, Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương đã quyết định thành lập Đoàn 759 (tiền thân của Lữ đoàn 125 Hải quân ngày nay), với tên gọi Đoàn Tàu Không số để đáp ứng nhiệm vụ này. Cũng từ đây, đường Hồ Chí Minh trên biển được hình thành. Nhân kỷ niệm 60 năm ngày thành lập Đường Hồ Chí Minh trên biển (23/10-1961-23/10/2021), chúng tôi có dịp đi cùng các cán bộ, chiến sĩ Ban Chỉ huy Quân sự huyện đi trao quà tặng các bác là cựu chiến binh, thân nhân gia đình liệt sĩ đường Hồ Chí Minh trên biển tại các xã, thị trấn trên địa bàn huyện Hải Hậu.
 

    Đoàn do đồng chí Trung tá Nguyễn Văn Thiện - Phó Bí thư Đảng ủy Quân sự, Chính trị viên Ban Chỉ huy Quân sự huyện làm trưởng đoàn, thừa ủy quyền của Quân ủy Trung ương, Bộ quốc phòng đã đến thăm và trao 8 suất quà tặng các bác là cựu chiến binh từng là chỉ huy tàu, thương binh, bệnh binh, thân nhân các gia đình liệt sĩ. Tại các nơi đến thăm, đồng chí Trung tá Nguyễn Văn Thiện - Chính trị viên Ban Chỉ huy Quân sự huyện gửi lời thăm hỏi ân cần, bày tỏ lòng biết ơn, sự tri ân sâu sắc tới các cựu chiến binh, các gia đình liệt sĩ. Đồng thời mong muốn các bác, các gia đình sống vui, sống khỏe, luôn phát huy truyền thống gia đình, quê hương, động viên gia đình, con cháu thực hiện tốt các phong trào thi đua yêu nước tại địa phương. Nhân dịp này, huyện cũng trao tặng 60 suất quà tới các bác cựu chiến binh - những người đã từng tham gia đường Hồ Chí Minh trên biển. Đây chính là những tri ân, ghi nhận, đền ơn đáp nghĩa thiết thực của toàn quân và dân đối với những hy sinh, mất mát của cán bộ, chiến sỹ làm nên huyền thoại “Đường Hồ Chí Minh trên biển” với những con “tàu không số”, một nhân tố quan trọng góp phần quyết định thắng lợi cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc ta.
    Trong ngôi nhà nhỏ yên bình ở xóm 2, xã Hải Thanh, đối diện với chúng tôi là người cựu chiến binh Đỗ Thanh Thuân, năm nay đã 73 tuổi, dáng người nhỏ nhắn, nụ cười dễ mến. Gần 50 năm trước, ông là Thượng sĩ ngành thông tin tàu 404, Trung đoàn 125 trong Đoàn Tàu Không số huyền thoại.
 

    Bên ấm trà nóng, ông Thuân kể những câu chuyện về thời là "cảm tử quân". Lưu giữ trong trí nhớ cả một "kho tàng" chuyện tàu không số. Ngày ấy, phơi phới tuổi xuân, anh em đều chỉ tầm 16-20 tuổi, nhưng ý thức giác ngộ cách mạng rất cao. Các thủy thủ đoàn đều được đơn vị tổ chức “Lễ truy điệu sống” trước khi khởi hành. Bởi vậy, mỗi lần “Tàu Không số” xuất phát là mỗi lần thử thách ý chí và tinh thần của cán bộ, chiến sĩ trong đơn vị. Khác với các chiến sĩ không quân, lục quân “tìm địch mà đánh”, nhiệm vụ của người chiến sĩ hải quân trên “Tàu Không số” ngày ấy là tìm cách tránh địch để bảo vệ hàng hóa. Vì phải giữ bí mật, tuyệt đối không để địch phát hiện ra tuyến vận tải đặc biệt này, mỗi tàu đều được cài sẵn những khối lớn thuốc nổ ở mũi, thân và đuôi tàu với các loại kíp nổ tức thì được khởi động bằng tay và bằng điện, phòng khi bị địch phát hiện, các chiến sĩ trên tàu sẽ tự kích nổ tàu để giữ bí mật. “Tàu Không số” cũng chọn những lúc thời tiết xấu nhất để khởi hành, càng là giông tố, bão bùng, càng là lúc thuận lợi cho những nhiệm vụ bí mật. Nhưng chắc tay lái vượt qua trùng trùng những hiểm nguy luôn rình rập, các chiến sĩ bảo đảm an toàn cho đồng đội, vũ khí là mệnh lệnh thiêng liêng của Tổ quốc, là sứ lệnh từ trái tim. Mỗi lần bước xuống tàu là anh em đã chấp nhận hy sinh.
    Về hưu với quân hàm Thượng tá, Lữu đoàn phó Chính trị Lữu 955 những câu chuyện của một thời vào sinh ra tử tưởng chừng như đã được gói giữ trong thẳm sâu tâm thức nay lại được người cựu chiến binh Đỗ Thanh Thuân kể lại đầy xúc động, tự hào. Không một chiến sỹ “Đoàn tàu không số” nào có thể quên được chuyến đi năm 1968 để kịp thời chi viện cho chiến trường miền Nam của 4 con tàu 165, 56, 43 và 235. Tàu 235 bị địch theo dõi khi đang chuyển hướng vào bờ, đã khôn khéo luồn qua đội hình phục kích của địch, rồi nhanh chóng thả các bao hàng xuống biển để bến sẽ đến vớt sau. Khoảng 2 giờ 20 phút ngày 1-3-1968, phát hiện tàu ta ở gần bờ, 7 tàu chiến địch hình thành thế bao vây, thi nhau bắn về phía tàu ta. Cuộc chiến đấu không cân sức diễn ra ác liệt. Thuyền trưởng Nguyễn Phan Vinh bị thương ở đầu nhưng vẫn bình tĩnh chỉ huy chiến đấu, anh hô lớn: “Chúng ta sẽ chiến đấu đến hơi thở cuối cùng trên con tàu này”. Không thể phá vòng vây dày đặc của địch, ta buộc phải hủy tàu. Là hai người rời tàu sau cùng, để hỗ trợ cho anh em lên trước rút khỏi khu vực, thuyền trưởng Nguyễn Phan Vinh và thợ máy Ngô Văn Thứ đã kiên cường chiến đấu. Tàu có 20 người, 14 hy sinh, 6 người bị thương, trong đó có “Người hùng của những người hùng tàu không số”, Anh hùng - liệt sỹ, Thuyền trưởng Nguyễn Phan Vinh. Anh hy sinh khi chưa lập gia đình. Tên Anh đã được đặt cho một hòn đảo trên đảo Trường Sa thân yêu của chúng ta - Đảo Phan Vinh.
 

    Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, để trực tiếp chi viện vũ khí, hàng hóa và nhân lực cho cách mạng miền Nam, cùng với con đường vận tải dọc Trường Sơn, Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương quyết định mở đường vận chuyển chiến lược trên biển Đông. Trong suốt 15 năm làm nhiệm vụ vận tải chiến lược quân sự trên biển (1961-1975), Đoàn 125 đã huy động được gần 1.900 lượt tàu thuyền, vận chuyển hơn 152.000 tấn vũ khí, trang bị kỹ thuật, thuốc chữa bệnh và hơn 80.000 cán bộ, chiến sĩ từ Bắc vào Nam. Những con tàu ấy đã vượt hàng ngàn hải lý, khắc phục hơn 4.000 quả thủy lôi, chống chọi với hơn 20 cơn bão, chiến đấu hơn 30 lần với tàu địch, đánh trả 1.200 lần máy bay địch tập kích, bắn rơi 5 chiếc và bắn cháy nhiều tàu xuồng của địch. 15 năm ấy, những chuyến tàu lặng lẽ vượt sóng gió, vượt hiểm nguy và tai mắt kẻ thù, chở nặng vũ khí, hàng hóa cùng nghĩa tình miền Bắc đến với chiến trường miền Nam./.

Kim Luyên